Moduł diagnostyka laboratoryjna

Studia licencjackie, dzienne - II rok
CHOROBY WEWNĘTRZNE I PIELĘGNIARSTWO INTERNISTYCZNE
Moduł Diagnostyka laboratoryjna 2025/26
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Monika Paskudzka
Godziny przyjęć: uzgadniane na bieżąco w sekretariacie.
Wszystkie informacje przeznaczone dla studentów zamieszczane są na tablicy ogłoszeń oraz na stronie internetowej Zakładu na bieżąco.

Roczny wymiar zajęć:
Wykłady 10 godz. 5 x 2 godz
Seminaria 10 godz. 5 x 2 godz
Seminaria odbywają się w salach dydaktycznych Zakładu Medycyny Laboratoryjnej (niski parter, Banacha 1a, blok C).

Cel nauczania przedmiotu:
Dostarczenie wiedzy o możliwościach wykorzystania parametrów laboratoryjnych w ocenie stanu klinicznego pacjenta z uwzględnieniem przygotowania do samodzielnego wykonywania wybranych badań laboratoryjnych przewidzianych do wykonywania w miejscu pobytu pacjenta oraz zdobycie podstawowych umiejętności współpracy pielęgniarki z medycznym laboratorium diagnostycznym

Cele szczegółowe:

• Zapoznanie się z rolą diagnostyki laboratoryjnej w medycynie klinicznej, diagnostyce narządowej i znaczeniem badań laboratoryjnych w ochronie zdrowia i profilaktyce chorób cywilizacyjnych.
• Nabycie umiejętności interpretacji wyników badań laboratoryjnych
• Nabycie umiejętności oceny przydatności diagnostycznej badań laboratoryjnych
• Zapoznanie się z interferencjami wpływającymi na wynik badań laboratoryjnych, ze szczególnym uwzględnieniem fazy przedanalitycznej
• Zapoznanie się z rolą badań laboratoryjnych w diagnozowaniu i monitorowaniu  stanów nagłych, sepsy, zatruć i stanów zapalnych
• Zapoznanie się z podstawowymi badaniami laboratoryjnymi dla celów transfuzjologii
• Nabycie umiejętności interpretacji podstawowych badań wirusologicznych
• Zapoznanie się z zasadami badań POCT
• Opanowanie zasad współpracy obsady pielęgniarskiej z laboratorium medycznym
• Zapoznanie się z rodzajami materiałów do badań, grupami badań, zasadami organizacji laboratorium, ze szczególnym uwzględnieniem obiegu próbek i systemem wydawania wyników

Program:
Tematy wykładów:

1. Pojęcie diagnostyki laboratoryjnej i jej rola w diagnostyce narządowej.  Diagnostyka laboratoryjna jako część medycyny laboratoryjnej. Diagnostyka laboratoryjna jako część medycyny klinicznej. Udział diagnostyki laboratoryjnej w rozpoznawaniu i postępowaniu medycznym w chorobach narządowych, układowych i ogólnoustrojowych. Badania laboratoryjne w ochronie zdrowia i profilaktyce chorób cywilizacyjnych. mgr Monika Paskudzka
2. Wartość diagnostyczna wyniku badania laboratoryjnego, formy przedstawiania wyników i podstawy ich interpretacji z uwzględnieniem wieku. Znaczenie czułości i swoistości diagnostycznej wyniku w odniesieniu do stanu zdrowia. Czynniki poza laboratoryjne wpływające na jakość wyniku badania laboratoryjnego. Wpływ leków na wynik badania laboratoryjnego. Podstawowe przyczyny różnic w zasadach interpretacji wyniku u noworodków, dorosłych i osób w podeszłym wieku. mgr Monika Paskudzka
3. Badania laboratoryjne w stanach nagłych. Rola badań laboratoryjnych w zawale mięśnia sercowego. Rola badań laboratoryjnych w diagnostyce stanu zapalnego i sepsy w tym OB, leukocytozy, CRP i PCT. Możliwości diagnostyki laboratoryjnej w zatruciach. dr Marzena Iwanowska
4. Podstawowe badania laboratoryjne dla celów transfuzjologii.  Zasady oznaczania grup krwi, Zasady doboru krwi do toczenia. Zasady wykonywania próby zgodności serologicznej. Zasady dokumentacji obowiązujące pielęgniarki w zakresie gospodarowania krwią /księgi transfuzjologiczne. mgr Małgorzata Pamięta
5. Badania specjalistyczne ze szczególnym uwzględnieniem HBV, HCV, HIV.  Zakres badań podstawowych i specjalistycznych. Markery laboratoryjne zakażeń wirusami HBV, HCV, HIV. Pojęcie „test przesiewowy” i „test potwierdzenia”.  Zasady zlecania - dr Marzena Iwanowska

Tematy seminariów:

1. Zasady współpracy obsady pielęgniarskiej z laboratorium medycznym. Materiał do badań, grupy badań. Pojęcie zakresu wartości prawidłowych oraz wartości krytycznych. Zapoznanie się z zasadami organizacji laboratorium, zasadami przyjmowania próbek, obiegiem próbek, systemem wydawania wyników. Zapoznanie się z zasadami działania laboratoryjnego systemu informatycznego /LIS/ i jego współpracy ze szpitalnym systemem informatycznym /HIS/ -  mgr Monika Paskudzka, mgr Weronika Ziemian
2. Wpływ etapu przygotowania pacjenta i pobierania próbek na jakość wyniku badania laboratoryjnego. Zasady i cele przygotowania pacjentów do badań laboratoryjnych. Znaczenie systemu użytego do pobierania krwi żylnej i kapilarnej /systemy strzykawko – probówkowe, podciśnieniowe, kapilary. Zasady pobierania innych niż krew materiałów /mocz, kał, plwocina, ślina/. Zasady znakowania i identyfikacji próbek. Przechowywanie i transport próbek. mgr Monika Paskudzka, mgr Weronika Ziemian
3. Rola analizy parametrów krytycznych z uwzględnieniem badań gazometrycznych, podstawowych elektrolitów, glukozy. Pobieranie próbek krwi do badań gazometrycznych. Interpretacja wyników oznaczeń parametrów krytycznych /gazometria, elektrolity, glukoza/ - dr Marzena Iwanowska
4. Podstawy badań z zakresu hematologii i układu krzepnięcia. Interpretacja wyniku morfologii krwi. Interpretacja wyniku badania podstawowych parametrów układu krzepnięcia. mgr Michalina Lulek
5. Oznaczenia zdecentralizowane oparte o tzw. szybkie testy /paski do badania moczu, próba ciążowa, krew utajona w kale, testy do wykrywania narkotyków w moczu/. Zasada testów immunochromatograficznych. Pomiary stężenia glukozy w przy pomocy glukometrów. Wymagania jakościowe stawiane glukometrom. Diagnostyka POCT. mgr Monika Paskudzka

UWAGA ! Na zajęciach obowiązuje fartuch ochronny oraz zmiana obuwia.

Formy kontroli i ocena wyników nauczania
Pisemne zaliczenie seminariów kończące zajęcia, test 20 pytań, jednokrotnego wyboru. 

Literatura obowiązkowa:

1.  Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie. O. Ciepiela, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021

Literatura zalecana:

1. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. A. Dembińska-Kieć, Solnica B,  J. Naskalski Edra Urban & Partner,  2017, Wydanie: IV
2. Próbki: od pacjenta do laboratorium. W.G. Guder, S. Narayan, H. Wisser, B. Zawta, Medpharm, Wrocław 2012, wyd.2
3. Diagnostyka laboratoryjna. Bogdan Solnica, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019, wyd.2