Hematologia Laboratoryjna

Rok akademicki 2024/2025, semestr zimowy i letni

Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Agnieszka Wiśniewska 

Zajęcia obejmują 180 godzin, w tym: wykłady 60, seminaria 30, ćwiczenia 90
ECTS = 16.
Ćwiczenia w salach mikroskopowych Zakładu Medycyny Laboratoryjnej WUM (Banacha 1a, blok C, niski parter),
Seminaria zgodnie z planem zajęć

Wykłady zgodnie z planem zajęć

Forma zaliczenia przedmiotu: Egzamin ustny i testowy w sesji letniej

Celem nauczania Hematologii Laboratoryjnej jest:

• Nabycie umiejętności bezpiecznej pracy w laboratorium w pracowni mikroskopowej z materiałem pacjenta.
• Nabycie umiejętności pracy z mikroskopem świetlnym.
• Zapoznanie się z podstawowymi technikami automatycznymi i manualnymi stosowanymi w  pracowni hematologii.
• Nabycie umiejętności samodzielnego wykonania rozmazów krwi obwodowej i szpiku.  
• Nabycie umiejętności samodzielnego liczenia i interpretacji rozmazów krwi obwodowej
• Nabycie umiejętności samodzielnego liczenia i interpretacji mielogramów.
• Nabycie umiejętności bezpiecznej pracy w laboratorium. 

Godziny przyjęć studentów uzgadniane na bieżąco w sekretariacie
Wszystkie informacje przeznaczone dla studentów zamieszczane są na tablicy ogłoszeń na bieżąco.

Tematy wykładów:

1. ,,Od młokosa do herosa” wstęp do hematopoezy. Mgr Agnieszka Wiśniewska
2. Z cyklu - ,,Od młokosa do granuloherosa”- omówienie hematopoezy z uwzględnieniem szczegółowej morfologii komórek układu białokrwinkowego  (układu granulocytarnego, mono- i limfoidalnego). Mgr Agnieszka Wiśniewska.   
3. Z cyklu - ,,Od młokosa do hemoherosa” – omówienie hematopoezy układu czerwonokrwinkowego z uwzględnieniem szczegółowej morfologii poszczególnych komórek.   Mgr Agnieszka Wiśniewska.  
4. Zmiany ilościowe i jakościowe elementów morfotycznych krwi. Mgr Agnieszka Wiśniewska
5. Hematologia Laboratoryjna w Polsce i na świecie.  Mgr Agnieszka Wiśniewska
6. Metody instrumentalne automatyczne i manualne stosowane we współczesnej diagnostyce hematologicznej. Mgr Agnieszka Wiśniewska
7. Niedokrwistości i ich podział. prof. dr hab. Olga Ciepiela
8. Niedokrwistości mikrocytarna niedoborowa, pokrwotocza i chorób przewlekłych. Prof. hab. Olga Ciepiela
9. Niedokrwistości  makrocytarne ( megaloblastyczne vs makrocytarne). Mgr Agnieszka Wiśniewska
10. O niedokrwistościach hemolitycznych z polichromatofilami, sferocytami i retikulocytami  w tle. Prof. dr hab. Olga Ciepiela
11. Co się kryje pod pojęciem retikulocytoz  i  retikulocytopenii.  Mgr Agnieszka Wiśniewska
12. Aplazja szpiku – przyczyny i konsekwencje. Dr Emilia Czyżewska
13. Wstęp do laboratoryjnej diagnostyki zaburzeń układu hemostazy. Fizjologia układu krzepnięcia krwi. Dr Paweł Kozłowski
14. Skazy krwotoczne - podział i rola diagnostyki laboratoryjnej w ich rozpoznawaniu. Dr Paweł Kozłowski
15. Zakrzepica i trombofilia - podstawowe informacje i obowiązujące algorytmy diagnostyczne. Dr Paweł Kozłowski
16. Monitorowanie leczenia przeciwkrzepliwego - antagoniści witaminy K, heparyny, nowe doustne antykoagulanty. DrPaweł Kozłowski
17. ‘’Najmniejsze ale czy nie najważniejsze – o trombocytach prawie wszystko’’. Mgr Agnieszka Wiśniewska
18. ,,O przewlekłej białaczce szpikowej i jej konsekwencjach nie szpikowych’’. Dr Emilia Czyżewska
19. „Czy choroby mieloproliferacyjne to nowotwory?’’. Dr Emilia Czyżewska
20. ‘’Mielodysplazja, erytrodysplazja, megalodysplazja … czyli Zespoły Mielodyspalastyczne’’ Mgr Agnieszka Wiśniewska
21. „Dlaczego białaczki mieloblastyczne są białaczkami ostrymi’’. Dr Emilia Czyżewska
22. „Co się kryje pod skrótem ALL’’. Dr Emilia Czyżewska
23. Do czego prowadzi rozrost linii limfoidalnej. Mgr Agnieszka Wiśniewska
24. Gdzie się rozwijają Chłoniaki. Mgr Agnieszka Wiśniewska
25. Szpiczak nie ma sobie równych pod mikroskopem i w elektroforezie o Plazmocytomie i innych gammapatiach. Prof. dr hab. Olga Ciepiela
26. Przeciwciała monoklonalne i fluorescencja w rękach diagnosty hematologa – wstęp do cytometrii przepływowej. Prof. dr hab. n. med. Olga Ciepiela
27. Diagnostyka cytometryczna w chorobach hematologicznych. Prof. dr hab. n. med. Olga Ciepiela
28. Diagnostyka molekularna w służbie hematologii. Mgr Agnieszka Wiśniewska
29. Jak rozpoznać stany nagłe w hematologii. Mgr Agnieszka Wiśniewska
30. Podstawy interpretacji wyników morfologii i mielogramów.  Mgr Agnieszka Wiśniewska

Tematy seminariów:

1. Co się kryje pod 28 parametrowym wynikiem morfologii. Mgr Agnieszka Wiśniewska
2. Hematologiczne osobliwości w pediatrii i w wieku starczym. Mgr Agnieszka Wiśniewska
3. Czy leki, temperatura, papierosy i inne używki mogą wywołać u nas choroby krwi? Mgr Monika Paskudzka
4. Wybrane praktyczne problemy u pacjentów z chorobami krwi. Mgr Agnieszka Wiśniewska
5. Narządowe objawy chorób krwi i układu krwiotwórczego. Mgr Agnieszka Wiśniewska
6. Badania bioptyczne  układu krwiotwórczego. Mgr Agnieszka Wiśniewska
7. Problemy hematologiczne w położnictwie i ginekologii. Mgr Monika Paskudzka
8. Transplantacja komórek macierzystych. Mgr Agnieszka Wiśniewska
9. Zaburzenia układu hemostazy okiem praktyka. Dr Paweł Kozłowski
10. Metody stosowane w laboratoryjnej diagnostyce układu hemostazy. Dr Paweł Kozłowski
11. Amyloidoza pierwotna.  Mgr Monika Paskudzka
12. Nieprawidłowości w syntezie hemu i metabolizmie żelaza. Mgr Monika Paskudzka
13. Terapia genowa w chorobach hematologicznych, zakażeniach HIV i w nowotworach. Mgr Agnieszka Wiśniewska
14. Krioglobuliny, krioglobulinemia i inne czynniki interferujące w oznaczeniach hematologicznych. Dr Paweł Kozłowski
15. Badania krwinek czerwonych. Prof. dr hab. Olga Ciepiela

Tematy ćwiczeń:

1. Zajęcia organizacyjne
2. Zapoznanie się z układem białokrwinkowym krew obwodowa/ szpik
3. Zapoznanie się z układem czerwonokrwinkowym i płytkowym w szpiku
4. Poznawanie morfologii prawidłowych leukocytów krwi obwodowej
5. Nauka wykonywania rozmazów krwi obwodowej (grupa 5-osobowa)
6. Nauka liczenia prawidłowych rozmazów krwi obwodowej (grupa 5-osobowa)
7. Ocena jakościowa krwinek czerwonych w rozmazach
8. Automatyczna i manualna ocena liczby retikulocytów
9. Ocena mikroskopowa rozmazów krwi w stanach zapalnych
10. Mielogram – samodzielna ocena (grupa 5 osobowa)
11. Samodzielna ocena preparatów krwi obwodowej i szpiku (grupa 5 osobowa)
12. Odmłodzenie układu białokrwinkowego /left shift/ ocena wyniku, rozmazu i szpiku
13. Niedokrwistości mikrocytowe – ocena rozmazów krwi i szpiku
14. Niedokrwistości makrocytowe – ocena rozmazów krwi i szpiku
15. Niedokrwistości chorób przewlekłych - ocena rozmazów krwi i szpiku
16. Niedokrwistości hemolityczne -  ocena rozmazów krwi i szpiku
17. Erytroblasty i paraerytroblasty w rozmazach krwi obwodowej i szpiku
18. Kolokwium pisemne I -3 pytania otwarte/ Analiza wybranych rozmazów krwi i szpiku z zakresu ćwiczeń 9-17
19. 19.  Ćwiczenia z hemostazy na pracowni koagulologicznej
20. 20.  Płytki w rozmazach krwi obwodowej i w szpiku w różnych stanach chorobowych
21. 21.  Szpiczak plazmocytowy – ocena rozmazów krwi i szpiku, interpretacja wyników badań laboratoryjnych
22. 22.  Przewlekła białaczka szpikowa, przewlekłe zespoły mieloproliferacyjne- ocena  rozmazów mikroskopowych krwi i szpiku
23. 23.  Ostre białaczki   w rozmazach krwi i szpiku
24. 24.  Ostre białaczki limfoblastyczne –  ocena rozmazów krwi i szpiku
25. 25.  Przewlekłe białaczki limfocytowe – ocena rozmazów krwi i szpiku
26. 26.  Chłoniaki - ocena szpiku i krwi obwodowej
27. 27.  Kolokwium II - 3 pytania otwarte/ Analiza wybranych rozmazów krwi i szpiku z zakresu ćwiczeń 20-26
28. 28.  Zespoły mielodysplastyczne – ocena rozmazów krwi i szpiku
29. 29.  Interpretacja wyników morfologii uzyskanych metodą automatyczną z weryfikacją mikroskopową.
30. 30.  Zaliczenie praktyczne ćwiczeń - ocena 3 rozmazów krwi i szpiku

Metody organizacji pracy:  Studenci pracują samodzielnie, wykonując praktycznie zadania przewidziane programem.

Organizacja zajęć:

• Ćwiczenia w Sali mikroskopowej  będą odbywać się w 4 grupach  (lub 8 grupach 5-osobowych – ćwiczenie 5,6,10,11)
• Wykłady będą się odbywały w formie e-learningu. 
• Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest udział we wszystkich wykładach, obecność na co najmniej 14 seminariach i 28 ćwiczeniach (dopuszczalna jedna nieobecność w semestrze), zaliczenie kartkówek, zaliczenie kolokwiów, egzaminu praktycznego oraz egzaminu końcowego.
• Formy kontroli i ocena wyników nauczania:
• Kartkówki (wejściówki) przed rozpoczęciem ćwiczeń – co najmniej 10 razy
• Kolokwia zgodnie z planem zajęć
• Zaliczenie  praktyczne ćwiczeń na ostatnich zajęciach ćwiczeniowych.
• Egzamin ustny i testowy w sesji letniej 2025

Literatura obowiązkowa:

• Hematologia, Wielka Interna tom 10,  Warszawa 2011.
• Podstawowe laboratoryjne badania hematologiczne, H. Bomski, PZWL, 1998.
• Atlas Hematologiczny z elementami diagnostyki laboratoryjnej i hemostazy, M Kozłowska-Skrzypczak, A. Czyż, E. Wojtasińska, PZWL, 2016.
• Podstawy hematologii, red. A. Dmoszyńska, wydawnictwo Czelej, wydanie III.

Literatura polecana:

• Diagnostyka Laboratoryjna , red. U. Demkow, WUM.
• Diagnostyka Laboratoryjna, B. Solnica, PZWL,  Warszawa 2014, rozdz. 8. Diagnostyka laboratoryjna chorób układu krwiotwórczego.
• Interna Szczeklika 2016, rozdział VI.
• Podstawy medycyny wewnętrznej Harrisona, część V Hematologia i onkologia, 267-369,PZWL Warszawa 2000.
• Hematologia w praktyce, K. Sułek, PZWL, Warszawa 2007.
• Diagnostyka cytomorfologiczna szpiku, K. Sułek, wyd. Selezjańskie, 2003.
• Hematologia, L. Waterbury, Urban &Partner, Wrocław 1998.
• Hematologia Kliniczna, red. K. Janicki.